Τρίτη 13 Ιανουαρίου 2009

ΤΑ «ΚΟΚΚΙΝΑ ΦΑΝΑΡΙΑ» ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ





ΤΑ «ΚΟΚΚΙΝΑ ΦΑΝΑΡΙΑ» ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Ο Λάκκος της Πορνείας

Η πρώτη προσπάθεια για την δημιουργία μιας κλειστής κι απομονωμένης περιοχής πορνείων στο Ηράκλειο χρονολογείται από το 1897. Ως τότε γραπτές πηγές βεβαιώνουν πως υπήρχαν μεμονωμένες οικίες σε διάφορα σημεία της πόλης που χρησιμοποιούνταν ως οίκοι ανοχής.
Έκτοτε, σύμφωνα με άρθρο του δημοσιογράφου Άρη Χατζηδάκη, ιερόδουλες εγκαταστάθηκαν στη περιοχή «Κλέφτικο σοκάκι» στις νοτιοδυτικές παρυφές του ενετικού λιμανιού, γύρω δηλαδή από το σημείο που βρίσκεται σήμερα η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.
Η λειτουργία όμως πορνείων στη συγκεκριμένη περιοχή, των οποίων η ύπαρξη μάλιστα μνημονεύεται και από τον ιστοριοδίφη Νικόλαο Σταυρινίδη, χρονολογείται μόνο έως το 1899 καθώς τα συνεχή κρούσματα κλοπών κι ο κοσμοπολίτικος χαραχτήρας του χώρου του λιμανιού πλησίον του οποίου βρίσκονταν οι συνοικίες Βεζίρ Τσαρσί και Κουτάλα ( η συνοικία Βεζίρ Τσαρσί βρισκόταν γύρω από το «Βεζίρ Τζαμί», σημερινή εκκλησία του Αγίου Τίτου και η Κουτάλα γύρω από το Μπεντενάκι) με επιφανείς οικογένειες ευπόρων αστών και λογίων, δημιούργησαν σύντομα την ανάγκη της μετεγκατάστασης των χαμαιτυπείων σε πιο απόκεντρες περιοχές.


Έτσι λοιπόν, μετά το 1900, την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας, μια παρασιτική κοινωνία αγοραίου έρωτα αρχίζει σιγά σιγά να δημιουργείται στη συνοικία «Λάκκος» της πόλης του Ηρακλείου, όπως υπαγόρευε το διάταγμα «Περί χαμαιτυπείων» που προέβλεπε την απομόνωση των πορνείων σε χώρους εντελώς απρόσιτους «εις κεντρικούς περιπάτους..»


Ανάλογη ήταν η στρατηγική που χρησιμοποίησαν οι αρχές της πόλης και στο ζήτημα των Οθωμανικών χαμαιτυπείων τα οποία είχαν περιοριστεί στις βόρειες παρυφές της συνοικίας Κιζίλ Τάμπια, (σημερινή Αγία Τριάδα), περιοχή απομακρυσμένη από το διοικητικό κέντρο, συνάμα όμως και στιγματισμένη από τα χρόνια ακόμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, καθώς εκεί λειτουργούσαν κατ΄ αποκλειστικότητα τα μουσουλμανικά πορνεία έως και τις αρχές του περασμένου αιώνα, με Τουρκάλες ιερόδουλες που πρόσφεραν υπηρεσίες αγοραίου έρωτα αποκλειστικά σε ομόθρησκους τους.
Σύμφωνα όμως με διασταυρωμένες προφορικές μαρτυρίες, επιβεβαιώνεται πως στη Κιζίλ Τάμπια εξακολούθησαν να λειτουργούν αρκετά από αυτά τα πορνεία ακόμα και μετά την αποχώρηση των Μουσουλμάνων.


Η συγκέντρωση και η λειτουργία των πορνείων στις δυο προαναφερθείσες συνοικίες στη πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, διαφαίνεται καθαρά σε επίσημα κείμενα όπου δημοσιεύονται ονόματα ιεροδούλων. Σε σχετική αστυνομική διαταγή μάλιστα, υπάρχει ειδική αναφορά για την «κακοήθη ψυχαγωγική διασκέδαση» που πρόσφεραν κάποιοι καφενέδες (τεκέδες) και οι οποίοι σε δημόσια έγγραφα των αρχών του περασμένου αιώνα συγκαταλέγονται στην κατηγορία των λαϊκών θεαμάτων. Στις εφημερίδες της ίδιας περιόδου κατονομάζονται ως «καφέ αμάν» και «καφέ σαντάν» και από τοπικούς αρθρογράφους γίνονται αλλεπάλληλες προτροπές για το κλείσιμο τους.

Λάκκος, η Τρούμπα του Ηρακλείου

Το νεοσύστατο καθεστώς της Κρητικής Πολιτείας επιχειρεί την πλέον αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος της πορνείας, που μετά την εγκαθίδρυση των Μεγάλων Δυνάμεων στο νησί είχε διογκωθεί με τον ερχομό εκατοντάδων γυναικών «ελευθερίων ηθών» από μεγάλα λιμάνια της Μεσογείου και της ευρύτερης ανατολικομεσογειακής περιοχής.
Γυναίκες αγοραίου έρωτα διαφόρων εθνικοτήτων, Τουρκάλες, Εβραίες, Γαλλίδες, Ιταλίδες, και φυσικά Ελληνίδες, κατακλύζουν τις πόλεις της Κρήτης, με την εγκατάσταση όμως των πορνείων των ιεροδούλων του χριστιανικού θρησκεύματος στη συνοικία «Λάκκος» καθώς και την απόλυτη εφαρμογή των αρχών του διατάγματος «Περί χαμαιτυπείων» συντελείται η άμεση κάθαρση της υπόλοιπης πόλης από άτομα παρασιτικής υπόστασης και ο βαθμιαίως σχηματισμός μιας ντόπιας μικροκοινωνίας πορνείων, όμοια με εκείνης της Τρούμπας του Πειραιά και της Μπάρας στη Θεσσαλονίκη, δεν αργεί να ολοκληρωθεί.
Ο χώρος που επιλέχθηκε για να μεταμορφωθεί σε «Τρούμπα του Ηρακλείου» ήταν μια μικρή απόκεντρη συνοικία στις νοτιοδυτικές παρυφές της πόλης, κοντά στο τμήμα των ενετικών τειχών που βρίσκεται η πύλη Βηθλεέμ (Καρανλίκ Καπί- Σκοτεινή Πύλη) και το φρούριο Baluardo Martinengo. Σε επίσημα έγγραφα των αρχών του αιώνα αναφέρεται επίσης με την ονομασία Σερτουρνά, (που προέρχεται από το ομώνυμο Τζαμί το οποίο στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχε κατασκευάσει εκεί ο Σερτουρνά Ιμπραχήμ Αγάς) και σπανιότερα ως «Βουλισμένη Βρύση» και «Λάκκος».....


ΡΙΚΗ ΜΑΤΑΛΙΩΤΑΚΗ

Η ΚΡΥΦΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΕΡΜΗ


Η ΚΡΥΦΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΕΡΜΗ
ΚΑΙ ΤΟ «ΒΑΘΥΠΕΔΟ ΤΟΥ ΣΚΙΝΑΚΑ»

Παρατηρήσεις υψηλής ευκρίνειας του Ερμή από το Αστεροσκοπείο Σκίνακα στην Κρήτη υποδεικνύουν την ύπαρξη ενός από τους μεγαλύτερους κρατήρες του Ηλιακού μας Συστήματος




Στο Αστεροσκοπείο Σκίνακα που βρίσκεται στον Ψηλορείτη (περιοχή Δήμου Ανωγείων) και προσφέρει εξαιρετικές συνθήκες ατμοσφαιρικής ευκρίνειας η μέθοδος του Lucky Imaging έχει ήδη εφαρμοστεί από το έτος 2002 με μεγάλη επιτυχία σε παρατηρήσεις της άγνωστης πλευράς του πλανήτη Ερμή. Με επικεφαλής τον Ρώσο πλανητικό επιστήμονα Leonid Ksanfomality (ο παππούς του μάλιστα καταγόταν από την Κρήτη!) και χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο των 1,3 μέτρων του Αστεροσκοπείου σε συνδυασμό με μία “Lucky Camera” για πρώτη φορά αποκαλύφθηκε στην επιφάνεια του Ερμή ένας τεράστιος σχηματισμός διαμέτρου 2.000 χλμ., που αντιστοιχεί στο 40% της διαμέτρου του πλανήτη! Στον σχηματισμό αυτό δόθηκε η ονομασία “Skinakas Basin” δηλαδή Λεκάνη ή Βαθύπεδο του Σκίνακα και έτσι αναφέρεται έκτοτε στη διεθνή βιβλιογραφία
Πρόσφατα δημοσιευθείσες παρατηρήσεις που πραγματοποιήθηκαν με ραντάρ από το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου, το 300 μέτρων του Aresibo στο Puerto Rico επιβεβαίωσαν την παρουσία του «Βαθύπεδου του Σκίνακα» στον Ερμή. Αν το «Βαθύπεδο του Σκίνακα», όπως εικάζεται, είναι πράγματι αποτέλεσμα πρόσκρουσης στον Ερμή ενός τεράστιου Αστεροειδούς πριν περίπου 4 δις χρόνια, τότε πρόκειται για έναν από τους τρεις μεγαλύτερους κρατήρες πρόσκρουσης που είναι γνωστοί στο Ηλιακό μας Σύστημα!

>>>>>>>>>>


ΡΙΚΗ ΜΑΤΑΛΛΙΩΤΑΚΗ

ΤΑ ΚΡΥΜΜΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΑ


Όλη η Κρήτη είναι γεμάτη είναι γεμάτη από αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν τη μακρόχρονη ιστορία της και τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στο νησί, από την αυγή του χρόνου. Γεμάτη και από θρύλους, παραδόσεις και δοξασίες όπως είναι λογικό.
.


Κάποιες ωστόσο περιοχές της Κρήτης είναι ιδιαίτερα πλούσιες τόσο σε αρχαιολογικά ευρήματα όσο και σε θρύλους. Μια από αυτές είναι και η αρχαία Ίναχος, σημερινός Τσούτσουρας, που χαρακτηρίζεται σε τηλεοπτικές εκπομπές μεταφυσικού και παραφυσικού χαρακτήρα σα μια από τις πλέον μυστηριώδεις περιοχές της πατρίδας μας και ίσως του πλανήτη.
Δεν αποκλείεται αυτό να οφείλεται στην ονομασία της, η οποία συνδέεται άμεσα με το σπήλαιο της αρχαίας θεάς της γονιμότητας Ειλείθυιας, που διαφορετικά λέγονταν και Ινάτη. Σύμφωνα με ερευνητές αρχαίων γλωσσών η ετυμολογική ανάλυση της λέξης περιλαμβάνει το «ης» που στην αιτιατική γίνεται «ην» και σημαίνει δύναμη, το «να» που σημαίνει ναός και το «το» που προσδιορίζει το χώρο.
Ινάτη λοιπόν σημαίνει «χώρος με ναό που διαθέτει δύναμη» κι έτσι πιθανόν να εξηγούν κάποιοι τη μεγάλη ενεργειακή δύναμη που διαθέτει η πάλαι ποτέ Ίναχος και πλέον Τσούτσουρας, όνομα που επίσης προέρχεται από το βάθος του χρόνου, από την εποχή δηλαδή που οι Κρήτες διατηρούσαν εμπορικές συναλλαγές με τους Αιγυπτίους και σημαίνει «πατέρας και γιος του Ρα».
Όλα τα παραπάνω βέβαια είναι ερμηνείες που μπορεί να είναι αυθαίρετες και το μόνο σίγουρο είναι πως η μεγάλη δύναμη του Τσούτσουρα κρύβεται στους αρχαιολογικούς θησαυρούς αμυθήτου αξίας που βρίσκονται στο υπέδαφος του, προκαλώντας εδώ και χρόνια τους αρχαιοκάπηλους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του, 75χρόνου σήμερα, Μανόλη Κεφαλάκη, ο οποίος έφερε στην επιφάνεια κάποια από τα σημαντικότερα ευρήματα που βγήκαν μέχρι στιγμής στον Τσούτσουρα, αποσκοπώντας βέβαια σε ίδιον όφελος, κάτι που του κόστισε εφτά χρόνια φυλακής. Πλήρωσε την αρχαιοκαπηλία του, αλλά τα ευρήματά του χάθηκαν στην πορεία και σίγουρα κάποιοι τα εξαργύρωσαν παραμένοντας στο απυρόβλητο. Ως γνωστόν η μαρίδα πιάνεται στο δίκτυ, ενώ τα μεγάλα ψάρια το σχίζουν και μένουν ελεύθερα >>>>>>>>>>


Ρίκη Ματαλλιωτάκη

"Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΚΑΙΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΔΕΣ"


Λυκούργος Καλλέργης
"Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΚΑΙΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΔΕΣ"



Ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεταφραστής, δάσκαλος δραματικής τέχνης, συνδικαλιστής, τέως βουλευτής, ο Λυκούργος Καλλέργης ξεκίνησε τη καριέρα του βγαίνοντας στο θέατρο το 1934 με πρώτο ρόλο τον “Πανάρετο” στην “Ερωφίλη” του Χορτάτζη.

Στα πενήντα χρόνια της καριέρας του πήρε μέρος σε άπειρα έργα σε πρωταγωνιστικούς ρόλους, ενώ υπήρξε και ιδρυτικό μέλος του “Θεάτρου Τέχνης” του Κάρολου Κουν κατά τη δεκαετία 1942-1952 ερμηνεύοντας εξέχοντες ρόλους του ελληνικού και διεθνούς δραματολογίου.

Απόγονος της μεγάλης Κρητικής ιστορικής γενιάς των Καλλέργηδων, ο Λυκούργος Καλλέργης, γεννήθηκε στο Χουμέρι Μυλοποτάμου αλλά μετοίκησε στην Αθήνα σε ηλικία μόλις δέκα χρονών.

Γιος της πολύ γνωστής προσωπικότητας της εποχής, του δημοσιογράφου και σοσιαλιστή, Σταύρου Καλλέργη, ο οποίος επί δώδεκα χρόνια στα τέλη του 19ου αιώνα, εξέδιδε την εφημερίδα “ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΗΣ” για να σταματήσει την έκδοση της τελικά και να επιστρέψει καταδιωκόμενος από το παλάτι στη Κρήτη, όπου και πέθανε, ο Λυκούργος Καλλέργης δεν ήταν δυνατός παρά να ενστερνιστεί τις ίδιες αρχές με τον πατέρα του και να κυριαρχεί έως ακόμα και σήμερα στο μυαλό του η δημιουργία ενός κόσμου καλύτερου, έστω ουτοπικού. Ενός κόσμου καταμερισμένου, με ίσα δικαιώματα εκατέρωθεν και όχι μονόπλευρα και μιας κοινωνίας που κάποτε πρέπει να δείξει επιτέλους το καλό της πρόσωπο σε όλους..

Η πλήρης συνέντευξη του Λυκούργου Καλλέργη στο τεύχος 60 των ΣΤΙΓΜΩΝ

Η ΜΑΝΤΑΜ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΝΑΥΑΡΧΩΝ





«Ήταν μια αγία η μαντάμ Ορτάνς. Δεν ξέρω αν αμάρτησε στα νιάτα της, εξάλλου ποιός είναι ο αναμάρτητος; αλλά ορκίζομαι στο σταυρό που κρατώ και στη λειτουργία που κάνω ότι έζησε στα στερνά της σαν αγία και πέθανε σαν αγία κάνοντας χιλιάδες καλοσύνες και βοηθώντας από το υστέρημά της τους συνανθρώπους της…»



Είναι ένας παπάς που τα λέει όλ’ αυτά. Ενας σεβάσμιος γέροντας, ο παπά Μανώλης Τζοβαλάκης, που έως το 1982 λειτουργούσε ακόμη στην εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στην Ιεράπετρα. Είναι ο ίδιος που έσπευσε στο προσκέφαλο της μαντάμ Ορτάνς στα τελευταία της και της άλειψε το μέτωπο με άγιο μύρο, που της έδωσε συγχώρεση για τα όσα, εκούσια τε και ακούσια, αμαρτήματα είχε κάνει στην πολυτάραχη ζωή της. Ο παπάς αυτός είναι και ο τελευταίος άνθρωπος που είδε και άκουσε την θρυλική εταίρα, την πολυαγαπημένη των τεσσάρων ναυαρχών στα τέλη του περασμένου αιώνα. Του Γάλλου Ποτιέ, του Ιταλού Καναβάρο, του ρώσου Αντρέωφ και του Άγγλου Χάρις. Και οι τέσσερις είχαν σπεύσει με τους στόλους τους στην Κρήτη να προστατεύσουν τους ομόδοξούς τους Χριστιανούς από τους Τούρκους, αλλά και να εξυπηρετήσουν, ο καθένας κρυφά από τον άλλο, τα πολιτικά συμφέροντα της πατρίδας του.

Δεν είναι όμως μόνο ο παπάς που θυμόταν ακόμα την «αμαρτωλή» Γαλλίδα και δάκρυζε από συγκίνηση. Ήταν και η παπαδιά του, γύρω στα 75, ήταν και η Αμαλία, 90 χρονών και πιστή φιλενάδα της Ορτάνς, ήταν και όλα τα γεροντάκια, παλιοί εραστές ή απλώς θαυμαστές της μαντάμ που ζούσαν εως τότε και τη θυμούνταν με νοσταλγία. Θυμούνταν τη μαντάμ Ορτάνς που η ζωή της αγκάλιασε δυο πολυτάραχους αιώνες, τον 19ο και τον 20ο που μόλις έκλεισε, μα που τους αγκάλιασε όμως σαν μυθιστόρημα, σαν μια παράξενη και ατελείωτη περιπέτεια. Γιατί η ζωή της μαντάμ Ορτάνς, που ο παπά Μανώλης της σφάλισε τα μάτια, ήταν συνεχώς σε μια διαρκή κίνηση, σε μια αέναη ερωτική δραστηριότητα και αναζήτηση. Ένας θηλυκός Οδυσσέας που σαν τον ήρωα του Ομήρου « πολλών ανθρώπων οίδε αστεα και νόον έγνω…»


(Πλήρες άρθρο στο τεύχος νο 52 των ΣΤΙΓΜΩΝ)

Κείμενο και φωτογραφίες από αυτή την σελίδα μπορoύν να αναπαραχθούν κατόπιν συννενόησης με τον εκδότη και μόνον εάν αναφέρεται η πηγή ως: "από τις ΣΤΙΓΜΕΣ, το Κρητικό περιοδικό" με σύνδεση στο http://stigmes.gr

Η ΚΡΗΤΙΚΙΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ


Καλλιρόη Σιγανού - Παρέν, η μεγάλη Ρεθυμνιώτισα
Η ΚΡΗΤΙΚΙΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ


Βρισκόμαστε στο τέλος του 19ου αιώνα, μια μεταβατική εποχή που διαπλάθει ένα νέο γυναικείο τύπο. Η Καλλιρόη Παρέν δεν θα διστάσει να πρωτοπορήσει και να γίνει πολλές φορές στόχος ειρωνείας και αντιδράσεων. Σιγά - σιγά όμως θα δει να την ακολουθούν πιστά πολλές γυναίκες και τους στόχους της «επανάστασής» τους να προσεγγίζονται. Η Καλλιρόη Παρέν, γυναίκα με επαναστατική ιδιοσυγκρασία και διαυγέστατη διάνοια, δεν διοχέτευσε τις ικανότητές της αυτές σε επαναστάσεις και αιματηρούς πολέμους. Δόθηκε ολόψυχα στην ιδέα της γυναικείας εξύψωσης και στο πόλεμο για να μπορέσει να σταθεί η γυναίκα σαν ίση απέναντι στο «ισχυρό φύλο».

Έτος 1861 η Καλλιρόη Σιγανού γεννιέται στα Πλατάνια Αμαρίου. Θα μεγαλώσει σε μια ταραγμένη περίοδο που χαρακτηρίζεται από τη συνεχή λαχτάρα των κατοίκων του νησιού για απελευθέρωση. Το 1866 γίνεται το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου και το 1867 οι γονείς της Καλλιρόης έρχονται στην Αθήνα όπου εκείνη φοιτά στο σχολείο Σουμερλή καθώς και στη Γαλλική σχολή Καλογραιών ενώ το 1878 παίρνει και το πτυχίο του Αρσακείου. Οι επιδόσεις της στα γράμματα είναι τέτοιες που τον ίδιο χρόνο καλείται από την Ελληνική κοινότητα της Οδησσού για να διευθύνει το παρθεναγωγείο της. Πράγματι η τολμηρή αλλά και προοδευτική γυναίκα τολμά και φεύγει για να υπηρετήσει για δύο χρόνια στη μακρινή πόλη. Γυρίζοντας παντρεύεται τον Ιωάννη Παρέν, από Γάλλο πατέρα και Αγγλίδα μητέρα, ιδρυτή του «Αθηναϊκού πρακτορείου». Σε λίγα χρόνια το ξενικό όνομα της θα ακουστεί παντού. Αιτία: οι ενέργειες της που χαρακτηρίζονται ως πρωτοποριακές και καινοτομικές.

Πρώτη η Καλλιρόη Παρέν τολμά και «εισάγει» στη χώρα μας φεμινιστικούς προβληματισμούς που ήδη απασχολούν γυναίκες και κυβερνήσεις σε διάφορα Δυτικά κράτη. Το 1888 ιδρύει την πρώτη γυναικεία εφημερίδα, την εβδομαδιαία «Εφημερίδα των Κυριών» που την εκδίδει με γυναικεία αποκλειστικά συνεργασία ως το 1918 όταν εξορίζεται στην Ύδρα για τα πολιτικά της φρονήματα. Η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια είναι επίσης και η πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφος και εκδότης, αλλά και η πρώτη Ελληνίδα που συμμετέχει σε διεθνή συνέδρια: στο Παρίσι το 1889, το 1891, στο Α’ Β’ και Γ’ « Διεθνές συνέδριο των γυναικείων έργων και ιδρυμάτων», ενώ το 1893 αντιπροσώπευσε την Ελλάδα και τις Ελληνίδες και στο Διεθνές συνέδριο του Σικάγου. Καρπός των εντυπώσεων της από το συνέδριο αυτό είναι η «Ένωσις υπέρ της χειραφετήσεως της γυναικός» που ίδρυσε όταν επέστρεψε.

Παράλληλα, δεν σταματά να ιδρύει και να συγκροτεί ποικίλα φιλανθρωπικά και εκπαιδευτικά γυναικεία σωματεία που κάποια από αυτά εξακολουθούν να υπάρχουν και να εξελίσσονται έως και σήμερα. Το 1880 ιδρύει τη «Σχολή της Κυριακής των άπορων γυναικών και κορασίων του Λαού» όπου μορφωμένες κυρίες διδάσκουν ανάγνωση, γραφή και λίγη αριθμητική σε αγράμματες γυναίκες και κορίτσια. Το 1875 ιδρύει επίσης το «Άσυλον της Αγίας Αικατερίνης», το 1896 το «Άσυλον των Ανιάτων» καθώς και την «Ένωσιν των Ελληνίδων». Η ένωση αυτή χωρίζεται σε ένα τμήμα εκπαιδευτικό, ένα τμήμα οικοκυρικής και επαγγελματικής σχολής, ένα τμήμα χηρών και ορφανών πολέμου καθώς επίσης και ένα τμήμα οικοκυρικής και επαγγελματικής σχολής, το οποίο διευθύνεται από την ίδια. Το 1900, όταν το σωματείο διαλύθηκε, το οικοκυρικό αυτό τμήμα έχει τον τίτλο «Οικοκυρική και επαγγελματική Ένωσις Ελληνίδων». Το 1912, μετέχει στον «Πατριωτικό σύνδεσμο» που ιδρύει η τότε πριγκίπισσα Σοφία, τον ίδιο σύνδεσμο που αργότερα ονομάζεται «Πατριωτικό ίδρυμα» και αναλαμβάνει τη γραμματεία του, ενώ το 1911 ιδρύει ένα από τα μεγαλύτερα και λαμπρότερα ανάλογα σωματεία της χώρας μας, το «Λύκειο των Ελληνίδων». Η δράση του Λυκείου συνεχίζεται έως σήμερα, τόσο στην προσπάθεια διατήρησης των ελληνικών ηθών, εθίμων και παραδόσεων, όσο στην συμβολή με διαλέξεις και μαθήματα στην εξύψωση της Ελληνίδας γυναίκας, που υπήρξε και το πρώτιστο μέλημα της Καλλιρόης Παρέν.

Υποβάλλει αίτηση στο Χαρίλαο Τρικούπη για την αναγνώριση της γυναικείας υπόστασης από το νόμο και συγκεντρώνει υπογραφές γυναικών για την παροχή – επιτέλους - ψήφου στη γυναίκα. Μετά από συνεχή διαβήματα της στη κυβέρνηση Δεληγιάννη καταφέρνει τελικά το 1897 και γίνονται δεκτές γυναίκες στο Πανεπιστήμιο και στο Πολυτεχνείο, ενώ πάλι κατόπιν δικών της ενεργειών διορίζεται και η πρώτη γυναίκα γιατρός (κ.Ανθή Βασιλειάδη) στις γυναικείες φυλακές. Το 1900, ξανά κατόπιν έκκλησης δικής της στη κυβέρνηση, πετυχαίνει τη προστασία της παιδικής ηλικίας, τη μείωση των εργάσιμων ωρών στα εργαστήρια ραπτικής και την κατάργηση της νυχτερινής εργασίας.

Στο ζήτημα της γυναικείας ψήφου επανέρχεται το 1921, οπότε η υπόθεση βρίσκει κατανόηση και συμπαθή υποδοχή από τη κυβέρνηση και ο τότε πρωθυπουργός μιλά με ενθουσιασμό για το ζήτημα ενός τέτοιου πολιτικού δικαιώματος.

Η Παρέν χειρίζεται επίσης άριστα και τη πένα της που χρησιμοποιεί σαν όπλο για το σκοπό της. Ο λόγος της λυγίζει τις αντιδράσεις, ωριμάζει τις συνειδήσεις, προλειάνει τις αλλαγές των μέχρι τότε δεδομένων, και φωτίζει τις προθέσεις της. Η επαναστάτρια γυναίκα, δεν είπε μόνο, έκανε προπάντων…

Έως τις 15 Ιανουαρίου του 1940, όταν απεβίωσε, τιμημένη με το χρυσό σταυρό του Σωτήρος, η Καλλιρόη Παρέν δεν απαρνήθηκε ποτέ τις χαρές του φύλου της, στον αγώνα για τη χειραφέτηση. Κατάφερε να ξεπεράσει το παρόν, να δείξει ένα αδιανόητο για τις έως τότε προκαταλήψεις μέλλον, και να δείξει στην κοινωνία τη γυναικεία αξία ανοίγοντάς με ακροβατικές υπερβάσεις το δρόμο για την ισότητα.
Πλήρης παρουσίαση της Καλιρρόης Παρέν στο τεύχος 61 των ΣΤΙΓΜΩΝ

Ο Δούλος Δασκαλογιάννης, γραμματικός του Καστελιου...


Ο Δούλος Δασκαλογιάννης, γραμματικός του Καστελιου...
"Μολών Λαβέ" εφώναξε ο Δάσκαλος ο Γιάννης
στ' αποσταλμένους του Ραγιά απ' τση Σούδας το λιμάνι.
"Ελευθεριά ή θάνατος" λεν και τα παλικάρια
και κάνανε επανάσταση σαν άγρια λιοντάρια.
Οι βρύσες γύρω τρίγυρα μαυρίζουν σαν τα δάση
Απο τρεις τόπους ξεκινούν εις τα Σφακιά να πάσι.
Αρχίζει ο πρώτος πόλεμος εις το Βελι τση Κράπης
πέφτουσι Τούρκοι αρίθμητοι κι ο μέγας Τζιρατζάπης.
Πέφτουν και δέκα Σφακιανοί περίσσια λαβωμένοι,
Μα από τσι Τούρκους πούναι εκειά κιανείς δεν απομένει….
Σχεδόν διακόσια πενήντα χρόνια έχουν συμπληρωθεί από τότε που μαρτύρησε, στο Τουρκοκρατούμενο Μεγάλο Κάστρο, ο πρωτομάρτυρας της Κρητικής επανάστασης, που ύστερα από μια εκατονταετία σκλαβιάς τόλμησε να υψώσει το ανάστημα του στον πανίσχυρο δυνάστη. Στις 17 Ιουνίου 1771 ο δήμιος ακονίζει το λεπίδι και αρχίζει το απαίσιο έργο του…
Ας πάρομε τα πράγματα όμως από την αρχή.
Πότε γεννήθηκε ο Δασκαλογιάννης; Ξέρουμε ακριβή ημερομηνία θανάτου του δεν ξέρουμε όμως ακριβή ημερομηνία της γέννησής του. Άλλοι αναφέρουν ότι γεννήθηκε το 1722 κι άλλοι το 1730. Οι χρονολογίες αυτές συμπερασματικές και κατ΄ εκτίμηση από άλλα γεγονότα αφού καμιά ληξιαρχική πράξη δεν τις βεβαιώνει. Βέβαιο όμως είναι ότι γεννήθηκε στην Ανώπολη Σφακίων, ένα ορεινό χωριό σε ύψος 600μ., περί τα δύο χιλιόμετρα από τη θάλασσα, στη θέση της αρχαίας ομώνυμης πόλης, φέουδο των Σκορδιλών κατά τη Βυζαντινή περίοδο.
Υπήρξε ένας από τους πλέον εγγράμματους, μορφωμένους και πολυταξιδεμένους Σφακιανούς ο Ιωάννης Βλάχος, που πέρασε στην ιστορία ως Δασκαλογιάννης. Τότε αλλά και μέχρι πρόσφατα, προσφωνούσαν δάσκαλο όποιον ήξερε να διαβάζει έστω και μόνο τα γράμματα των εκκλησιαστικών βιβλίών. Το κοινότατο κρητικό επώνυμο Δασκαλάκης προέρχεται από το προσωνύμιο αυτό. Και ο Ιωάννης Βλάχος ήταν γνωστός στα Σφακιά με το όνομα "Δάσκαλος" και με το όνομα επίσης τούτο αναφέρεται και σε τουρκικό έγγραφο του 1750: “Bente Daskalo Vani Vazici Kasteli Mezbur= Ο δούλος Δασκαλογιάνης γραμματικός του Καστελίου».
Ο πατέρας του όμως ήταν ένας πλούσιος καραβοκύρης που τον μόρφωσε στο εξωτερικό, πιθανότατα στην Ιταλία όπου σπούδαζαν τότε κι άλλοι Κρητικοί, αφού μιλούσε την ιταλική γλώσσα.
Στην εμφάνιση ήταν άντρας μετρίου αναστήματος, ανδροπρεπής και εύχαρις σαν χαρακτήρας. Είχε φυσική ευφράδεια και έπειθε εύκολα αφού είχε το σπάνιο χάρισμα της ρητορικής ηγεσίας.
Η οικογένειά του αποτελούνταν από τέσσερα αδέρφια, το Νικόλαο ή Χατζή Σγουρομάλλη, τον Παύλο, το Μανούσο και τον Γεώργιο. Η γυναίκα του λεγόταν Σγουρομαλλίνη ή Ξανθομαλλίνη, με καταγωγή από το Ρέθυμνο και μαζί της είχε αποκτήσει τέσσερις κόρες και δύο γιους. Τη Μαρία, την Ανθούσα, την Ελευθερούσα, το όνομα της τέταρτης δεν αναφέρεται πουθενά, τον Ανδρέα και το Νικολάκη.
Στην κατοχή του ο Δασκαλογιάννης είχε τέσσερα τρικάταρτα καράβια κι ο ίδιος ταξίδευε με αυτά στα λιμάνια της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας.
Με τις συναλλαγές αυτές (στις οποίες δεν τον δυσκόλευε η γλώσσα καθόλου, μια και εκτός από ιταλικά μιλούσε και ρώσικα), που τον είχαν κάνει πλουσιότατο και πρώτο σε μόρφωση Σφακιανό, του δινόταν και η ευκαιρία να μελετά τον τρόπο ζωής των ελεύθερων ανθρώπων και να τον συγκρίνει με τα βασανιστήρια και την τυραννία επί των συμπατριωτών του. Ήταν τέτοια η κατάσταση των υπόδουλων Χριστιανών, που έβλεπε ότι αν συνεχιστεί θα εξαφανιστεί και το παραμικρό ίχνος Χριστιανισμού και Ελληνισμού στο νησί.
Κάτω από τέτοιες σκέψεις δεν άργησε να βρεθεί στις συσκέψεις των Ελλήνων του εξωτερικού που γινόταν στην Τριέστη υπό την υποκίνηση του Ορλόφ για επαναστατικό κίνημα στην σκλαβωμένη Ελλάδα. Αποδέχεται αμέσως την πρόταση για επανάσταση δίνοντας βάση στα μεγάλα λόγια και τις κούφιες υποσχέσεις περί ρωσικής βοήθειας και συμπαράστασης.
Ο Δασκαλογιάννης γυρνά στα Σφακιά γεμάτος όνειρα και ενθουσιασμό για την απελευθέρωση του τόπου του και με τόσα χαρούμενα συναισθήματα δεν δυσκολεύεται καθόλου, μια κι έχει φυσικό ηγετικό χάρισμα, να εμψυχώσει τους συμπατριώτες του. Τους κάνει να πιστέψουν ότι ήρθε η ώρα να ελευθερωθεί το γένος των Ελλήνων από τους Αγαρηνούς με τη βοήθεια του ξανθού γένους, των Ρώσων δηλαδή, όπως προέλεγε ο χρησμός της «Οπτασίας» του Αγαθαγγέλου, ενός περίεργου βιβλίου που κυκλοφορούσε ευρύτατα τον 18ο αιώνα. Το βιβλίο αυτό, όποιος κι αν ήταν ο σκοπός εκείνου που το έγραψε κι ανεξάρτητα της προφητικής του αξίας, είναι γεγονός πως είχε μεγάλη επίδραση στο φρόνημα των Ελλήνων, αναπτέρωσε και ενίσχυσε αναμφισβήτητα τις ελπίδες για την απελευθέρωση και ανάσταση της εθνικής κληρονομιάς.
Ο Αλέξιος Ορλόφ, που βρισκόταν τότε στη Πάρο με το ρώσικο στόλο, στέλνει ξανά επιστολή στον Δασκαλογιάννη και του υπόσχεται για άλλη μια φορά βοήθεια, αφού αρχίσει τον αγώνα. Με τη γραπτή διαβεβαίωση του αρμόδιου εκπροσώπου της Ρωσίας, δεν ήταν δυνατόν να μη πιστέψουν οτι μια ομόδοξη αυτοκρατορία, με τόσες δυνατότητες, μπορούσε να τους εγκαταλείψει στα νύχια του αιμοβόρου θηρίου για να τους κατασπαράξει. Και την ημέρα του Ευαγγελισμού, στις 25 του Μάρτη του 1770, συγκεντρώνονται στην Ανώπολη και με αφάνταστο ενθουσιασμό υψώνουν την σημαία της επανάστασης. Όμως τελευταία στιγμή ο Αλέξιος Ορλόφ με το ρώσικο στόλο, αντί να πλεύσει προς τα Χανιά, όπως είχε υποσχεθεί με την επιστολή προς τον Δασκαλογιάννη, έπλευσε προς τον Τσεσμέ όπου και συμμάχησε με τον τούρκικο στόλο και του δόθηκε ο τίτλος Τσεσμενεσκη, δηλαδή νικητής του Τσεσμέ. Ο Δασκαλογιάννης βλέπει τα σχέδια του να καταρρέουν μετά την εγκατάλειψη των Ρώσων, εν τούτοις δεν εγκαταλείπει τον αγώνα. Δεν υποκύπτει. Συνεχίζει έστω κι αν αρχίζει να χάνεται κάθε ίχνος ελπίδας. Παρά την τεράστια αριθμητική υπεροχή του εχθρού, δίνει φονικότατη μάχη στα στενά της Νίμπρου που κρατά δύο ολόκληρες μέρες. Ο σκοπός του δεν είναι φυσικά να εμποδίσει τη προέλαση του εχθρού αλλά να την καθυστερήσει, για να δοθεί καιρός στα γυναικόπαιδα να επιβιβασθούν στα καράβια, μια και δεν υπήρχε πια άλλη σωτηρία. Από τους 800 άνδρες του έχουν σκοτωθεί οι 300 όμως και οι Τούρκοι πλήρωσαν με τίμημα 1000 νεκρούς τη μάχη της Νίμπρου. Οι Τούρκοι πληροφορούνται ότι τα γυναικόπαιδα έχουν σκοπό να επιβιβασθούν στα καράβια για να δραπετεύσουν κι αμέσως 6000 στρατός καταφθάνει στην Ανώπολη για να τα εμποδίσει. Εφτακόσιοι Σφακιανοί που βρίσκονται στην περιοχή τρέχουν για να τα προστατεύσουν. Πάνω από το Λουτρό γίνεται άγρια μάχη στήθος με στήθος, με το μαχαίρι, γιατί με τα όπλα υπήρχε κίνδυνος να κτυπήσουν τα γυναικόπαιδα. Από τους 700 Σφακιανούς οι 300 σκοτώθηκαν και οι Τούρκοι μπαίνουν στο τέλος στην Ανώπολη. Άρχισε άγρια σφαγή. Άνδρες και γυναίκες πολεμούν απεγνωσμένα ώσπου σκοτώθηκαν όλοι και όλες. Μόνο εκατό γυναικόπαιδα που αιχμαλώτισαν οι Τούρκοι επέζησαν από τούτο το άγριο μακελειό. Οι Τούρκοι απο εκεί και μετά συνέχιζαν το εξοντωτικό τους έργο, κόβοντας δέντρα, ξεριζώνοντας αμπέλια. Όσους άνδρες συλλάμβαναν τους έσφαζαν επί τόπου, ενώ τις άσχημες γυναίκες, τα παιδιά και τους γέρους τους έριχναν σε γκρεμούς για να διασκεδάσουν.
"Το Δάσκαλο εγδάρασι κι άλλους πολλούς έπνιξαν
κι όλους τους αποδέλοιπους στη φυλακή τσι ρίξαν"
Στη διάρκεια τούτης της φονικής μάχης ο Δασκαλογιάννης είχε στείλει τη γυναίκα του μαζί με τις δύο μεγάλες του κόρες, τη Μαρία και την Ανθούσα, στο Λουτρό για να μπουν στο καράβι του. Όμως στο δρόμο τραυματίστηκε η Σγουρομαλλίνη και οι κόρες της νομίζοντας ότι σκοτώθηκε τρέχουν απελπισμένες, χωρίς να ξέρουν που πηγαίνουν, με αποτέλεσμα να πέσουν στα χέρια των Τούρκων που όταν έμαθαν ότι είναι κόρες του αρχηγού τις παρέδωσαν στο σερασκέρη.
Ο Δασκαλογιάννης εν τω μεταξύ κατεβαίνει στο Λουτρό, μαθαίνει το χαμό των παιδιών του, βλέπει τη γενική καταστροφή και στη απελπισία του πάνω αποφασίζει να παραδοθεί στον πασά. Οι άλλοι αρχηγοί όμως δεν τον αφήνουν να πραγματοποιήσει τη σκέψη του. Ο πασάς του έστειλε επιστολή παρακαλώντας τον να παραδοθεί και με την υπόσχεση οτι αν κάνει αυτό που του έλεγε όχι μόνο δεν θα βλάψει τα Σφακιά αλλά θα φύγει αμέσως απο εκεί. Ο Δασκαλογιάννης συγκαλεί γενική συνέλευση στα Κρούσια για να τους ανακοινώσει την πρόταση, όμως η συνέλευση αποφασίζει ομόφωνα ότι θα συνεχίσει τον αγώνα και απαντούν στο πασά οτι δεν θα παραδοθούν ποτέ. Και η τελευταία πράξη του αιματηρού δράματος παίζεται στο φαράγγι της Αράδαινας, ένα από τα πιο ωραία και επιβλητικά φαράγγια των Λευκών Ορέων με κατακόρυφες πλευρές εκατοντάδων μέτρων.
Παρά την φυσική κάλυψη του γνώριμου τόπου, η νίκη ήταν αδύνατη για τους Σφακιανούς. Γρήγορα οι Τούρκοι τους περικυκλώνουν και όσοι επέζησαν αναγκάστηκαν να διασκορπιστούν στα όρη, για να σωθεί ο καθένας όπως μπορούσε. Μερικοί τότε έφυγαν από τη Κρήτη και δεν ξαναγύρισαν ποτέ πια. Όσοι παρέμειναν κατέβαιναν σαν αετοί τη νύκτα, από τις κορυφές των βουνών στα τουρκοχώρια των γύρω επαρχιών, σκοτώνοντας όσους αγάδες συναντούσαν και άρπαζαν ότι έβρισκαν για να θρέψουν τα πεινασμένα παιδιά τους. Οι αγάδες δεν τολμούσαν να βγουν από τα σπίτια τους και παρά τη νίκη τους ήταν τρομοκρατημένοι. Κι ο πασάς δεν ήθελε να αφήσει τα Σφακιά, ρημαγμένα αλλά ακόμη ανυπότακτα, αφού κανένας δεν «εμούτισε», δεν εδήλωσε υποταγή.
Για να ενθαρρύνει το Δασκαλογιάννη να παραδοθεί, του στέλνει κι άλλο γράμμα, σε ήπιο τόνο όμως τούτη τη φορά:
"Σαν έρθεις να μιλήσωμε και σαν ανταμωθούμε,
ούλα θε να συμπαθηστούν και φίλοι θα γενούμε."
Κι εκείνος, κάτω από το βάρος της ευθύνης για τέτοια πρωτοφανή καταστροφή, έστω και αν η πρόθεσή του δεν ήταν καμιά άλλη πέρα από τη επιθυμία να ελευθερώσει τον τόπο του από το ζυγό των τυράννων, θεωρεί τον εαυτό του σαν κύριο υπεύθυνο και αποφασίζει να παραδοθεί, νομίζοντας ότι έτσι θα εξιλεωθεί. Ο πασάς τον δέχεται, του παρουσιάζει τη κόρη του Μαρία για να ευχαριστήσει και μετά άρχισε να τον ανακρίνει. Κάτω από τέτοιες συνθήκες τον αναγκάζει, σαν εκπρόσωπο και αρχηγό της επαρχίας του, να στείλει επιστολή που έλεγε τα εξής:
"Προς τους καπεταναίους των Σφακίων.
Με το γενικό αρχηγό σας τον οποίο θεωρώ φίλο και όχι αιχμάλωτο έδωσα τις ακόλουθες συμφωνίες που πρέπει να παραδεχτείτε όλοι, αλλιώς θα σας καταστρέψομε εντελώς.
Πρώτον: Ο αρχηγός Δασκαλογιάννης δεν θα επιστρέψει στα Σφακιά αλλά θα παραμείνει μαζί μας, για τρία χρόνια, με την περιποίηση φυσικά που απαιτεί η θέση του.
Δεύτερον : Πρέπει να δηλώσουν οι Σφακιανοί εγγράφως ότι αναγνωρίζουν την τούρκικη κυβέρνηση της Κρήτης.
Τρίτον : Οι Σφακιανοί θα εξακολουθούν να έχουν τα όπλα τους, θα διοικούνται σύμφωνα με τα έθιμά τους, και θα πληρώνουν κάθε χρόνο 5000 γρόσια."
Την επιστολή με τη συμφωνία του Δασκαλογιάννη και του πασά μεταφέρουν δυο χριστιανοί στου Ασκύφου όπου ήταν συγκεντρωμένα τα υπολείμματα των Σφακιανών.
Αφού δεν υπήρχαν περιθώρια επιλογής, γίνεται αποδεκτή από όλους και γράφουν στο πασά: "Δεχόμαστε τη συμφωνία του αρχηγού μας με τον εξοχότατο βεζίρη της Κρήτης, αναγνωρίζουμε την Τούρκικη κυβέρνηση, υποσχόμεθα να πληρώνουμε 5000 γρόσια και εμπιστευόμαστε τη ζωή του αρχηγού μας στην τιμιότητα του εξοχότατου βεζίρη."
Την απάντηση αυτή την έστειλαν την ίδια μέρα στον πασά με 500 πρόβατα δώρο εβδομήντα πέντε οπλαρχηγοί, ο πρωτόπαπας κι άλλοι έξη παπάδες. Βασιζόμενοι στις "συμφωνίες" του Χασάν πασά, νόμισαν πως μπορούσαν ακίνδυνα να παρουσιαστούν σ' αυτόν αφού είχαν δηλώσει την υποταγή τους. Τούτο ακριβώς περίμενε και εκείνος. Αφού διέταξε και τους συνέλαβαν αμέσως, τους παίρνει μαζί του στο Ηράκλειο για να κοσμήσουν το θρίαμβο του. Μετά τους φέρνει στις φυλακές του Κούλε όπου μερικούς κρέμασε αμέσως και μερικοί πέθαναν από τα βασανιστήρια. Όσοι έζησαν δεν κατόρθωσαν να δραπετεύσουν παρά μετά απο χρόνια. Το Δασκαλογιάννη και την κόρη του τους κράτησε στο σεράγιο του ο πασάς γιατί ήθελε να τους χρησιμοποιήσει σαν δόλωμα μήπως και καταφέρει να συλλάβει και τους άλλους τρεις αδελφούς του που είχαν προλάβει να καταφύγουν στα Κύθηρα. Όμως λίγο καιρό μετά αφού είδε ότι δεν υπάρχει πιθανότητα να καταφέρει τούτη τη σύλληψη, αποφάσισε να προχωρήσει στην εκτέλεση του αρχικού σχεδίου του. Δηλαδή, να παραδώσει το Δασκαλογιάννη στο μαινόμενο πλήθος για να τον εκτελέσουν. Έτσι, 17 Ιουνίου, ημέρα Παρασκευή, αργία των Μουσουλμάνων, για να μπορούν να παραβρεθούν στο μαρτύριο του ήρωα, ο Δασκαλογιάννης παραδόθηκε στους δήμιους του Οι Τούρκοι του Μεγάλου Κάστρου που με ιδιαίτερη ευχαρίστηση παρακολουθούσαν πάντα τις εκτελέσεις των Χριστιανών, είχαν συγκεντρωθεί στον τόπο του μαρτυρίου του.
Όμως, που ακριβώς ήταν ο τόπος αυτός; Οι γνώμες των ιστορικών διχάζονται. Ο Παπαδοπετράκης, ο πλησιέστερος προς τα γεγονότα και πρώτος και κυριότερος ιστορικός της επανάστασης του 1770, ο οποίος γράφει ότι παρέλαβε από τον Ιωαν. Πωλιουδάκη ανέκδοτα έγγραφα σχετικά με την επανάσταση, αναφέρει ότι η εκτέλεση έγινε "εις την πλατείαν, την ούσαν προς την ανατολικής πύλην του Ηρακλείου τουρκιστήν ονομαζόμενην Ατ-Μεινταν."
Η ανατολική πύλη ήταν η πύλη του Αγίου Γεωργίου ή Λαζαρέτο, στη νότια πλευρά της σημερινής πλατείας Ελευθερίας απέναντι στον κινηματογράφο Ηλέκτρα.
Ο Μουρέλλος αναφέρει ότι η εξέδρα στήθηκε κάτω από ένα πλάτανο της πλατείας, ο Ψιλάκης αντιγράφει τον Παπαδοπετράκη και ο Κριαρής δεν αναφέρει καθόλου τον τόπο του μαρτυρίου, Πιθανόν πάντως να υπάρχουν πάνω σε αυτό περισσότερες πληροφορίες στους κώδικες του Τούρκικου Αρχείου Ηρακλείου που η έρευνα τους θα φωτίσει όχι μόνο αυτό το περιστατικό, αλλά και πολλές άλλες σελίδες στην αιματόβρεκτη ιστορία του νησιού κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Το χρονικό πάντως της εκτέλεσης, κατά τον Παπαδοπετράκη έχει ως εξής: “Ο τραγικός πρωτομάρτυρας της Κρητικής ελευθερίας δέθηκε καλά πάνω στο «θρονί» Και ο δήμιος άρχισε το απαίσιο έργο του, γδέρνοντας τον ζωντανό με κοπτερό μαχαίρι, κάτω από τους καγχασμούς του βάρβαρου πλήθους και του ίδιου του πασά. Μπροστά του έβαλαν ένα καθρέπτη για να μεγαλώσουν την οδύνη του. Έπειτα έφεραν δεμένο τον αδερφό του Χατζή Σγουρομάλλη και όταν είδε ο ένας τον άλλο,"εμουγκαλίσθησαν ως βόες δις και τρις" κατά την έκφραση του ιστορικού. Από τη στιγμή αυτή ο Σγουρομάλλης τρελάθηκε
Ο Δασκαλογιάννης υπέστη το φρικτό μαρτύριο με μεγάλη καρτερία, δίχως να εκστομίσει ούτε ύβρεις, ούτε ένα «ωχ»! έως ότου υπέκυψε. Ύστερα από δυο μέρες που έμεινε δεμένος επέτρεψαν σε μερικούς Χριστιανούς να τον θάψουν. Τον έθαψαν σε ένα λάκκο νοτιοανατολικά της Ακ Ταμπιας. Δηλαδή στην περιοχή που βρισκόταν μέχρι πριν λίγο καιρό το μαιευτήριο "Μητέρα". Ο Παπαδοπετράκης αναφέρει οτι ο υπερογδοηκοντούτης Τούρκος Χασάν Μαράζης που παραβρέθηκε στην εκδορά, διηγήθηκε τη σκηνή στον Ιωαν. Πωλιουδάκη το 1838 και του έδειξε τον τόπο που τον έθαψαν.
Είναι πολύ λυπηρό που δεν υπάρχουν περισσότερα στοιχεία για την επανάσταση αυτή του 1770. Δεκαέξι χρόνια όμως αργότερα το τραγικό τέλος της επανάστασης του Δασκαλογιάννη εξιστορεί στο ποίημα που συνέθεσε ο αγράμματος τυροκόμος από το Μουρί Σφακίων Μπάρμπα Μπατζελιός. Εάν δεν υπήρχε το τραγούδι τούτο και το σχετικό κεφάλαιο της ιστορίας του Παπαδοπετράκη που το συνέγραψε συγκεντρώνοντας εκατό χρόνια αργότερα διάσπαρτα στοιχεία από την παράδοση, πιθανόν η επανάσταση του Δασκαλογιάννη να είχε λησμονηθεί εντελώς.
Η επανάσταση του Δασκαλογιάννη υπήρξε το πρώτο σκίρτημα της Κρητικής ψυχής ενάντια στο φοβερό δυνάστη. Η πρώτη απόδειξη ότι το Κρητικό πνεύμα δεν σβήνει, ούτε σιωπά, όποιος κι αν στέκει αντίκρυ του, όποιος κι αν προσπαθεί να μηδενίσει τη λάμψη του. Τόσοι και τόσοι κατακτητές πέρασαν από τα χώματα τούτα, που πάνω τους δεν ρίζωσε ποτέ το δέντρο της τυραννίας.
Ούτε δυο χρόνια δεν είχαν περάσει από τότε που ερήμαξε, στην κυριολεξία, τα Σφακιά ο Χασάν Πασάς και οι Σφακιανοί, όσοι είχαν απομείνει από την καταστροφή, κατέβηκαν στο Μπροσνερο και κάτω από τη μύτη των τουρκικών αρχών των Χανίων και εξολόθρευσαν το τρομερό γενίτσαρο Αληδάκη.
Η επανάσταση του Δασκαλογιάννη γέμισε θάρρος τις καρδιές των καταφρονεμένων. Ηρωες, θα γεννιούνται πάντα στην Κρήτη, για να γράφουν με το αίμα τους την ιστορία και να πιστοποιούν για τη λευτεριά πως:
"Σ' όσους με ξερωτήξανε ποιας μάνας είμαι γέννα
είπα 'ντως πως μ' ανάστησε το κρητικό το αίμα"

της Ρίκης Ματαλιωτάκη - Από το τεύχος 62 των ΣΤΙΓΜΩΝ

Η Κνωσός ανάμεσα σε φαντασια και πραγματικότητα







Υπολογίζεται ότι από δύο έως τρεις χιλιάδες άτομα περίπου επισκέπτονται καθημερινά κατά την θερινή περίοδο το ανάκτορο της Κνωσού γεγονός που καθιστά τον αρχαιολογικό τούτο χώρο έναν από τους πιο δημοφιλείς της Ελλάδος!Αυτή η σημαντική «τουριστική βιομηχανία» που έχει αναπτυχθεί γύρω από την Κνωσό, οφείλεται αφ΄ ενός στη μεγάλη αρχαιολογική και ιστορική σημασία της κι αφετέρου στις εκτεταμένες σε κλίμακα αναστηλώσεις του ανακτόρου στις οποίες προχώρησε ο σερ Άρθουρ Έβανς για να για να υλοποιήσει την εικόνα που είχε σχηματίσει ο ίδιος για τον κόσμο του Μίνωα και της Αριάδνης.Οι αναστηλώσεις αυτές βοηθούν βέβαια σε μεγάλο βαθμό τον επισκέπτη να ταξιδεύσει πίσω στο παρελθόν όμως το θέμα είναι στο πόσο ασφαλές τελικά είναι το ταξίδι αυτό; Ποια είναι τα όρια ανάμεσα στο τι πραγματικά έχει βρεθεί και τι έχει ανασυντεθεί; Στα παραπάνω ερωτήματα απαντά ο Κωστής Χρηστάκης, Δρ. Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Bristol.
Όταν επισκέφτηκα για πρώτη φορά το ανάκτορο της Κνωσού μου γεννήθηκε αυτόματα η απορία τι από όλα όσα έβλεπα υπήρχε κάποτε στην πραγματικότητα και τι ήταν δημιούργημα της φαντασίας κάποιου;Την ίδια απορία με εσάς έχουν σχεδόν όλοι οι επισκέπτες του ανακτόρου. Αυτό είναι ένα ερώτημα πολύ δύσκολο να απαντηθεί καθώς οι πληροφορίες που έχουμε δεν μας επιτρέπουν πάντα να συνθέσουμε πλήρως την ανασκαφική εικόνα και να διαπιστώσουμε κατά πόσον οι ανακατασκευές στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα. Είναι λοιπόν πολύ δύσκολο να διαχωριστούν τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και την δημιουργική φαντασία την οποία ο Έβανς διέθετε σε μεγάλο βαθμό. Ορισμένες επεμβάσεις ασφαλώς φαίνεται να είναι αξιόπιστες, ας μην ξεχνάμε οτι έγιναν με την καθοδήγιση έμπειρων αρχιτεκτόνων, σε κάποιες άλλες όμως - κι αναφέρω χαρακτηριστικά την περίπτωση της Βόρειας Εισόδου του ανακτόρου - υπάρχουν σοβαρά προβλήματα αφού είναι καθαρά προϊόντα φαντασίας. Εν τούτοις θεωρώ ότι έστω κι έτσι οι ανακατασκευές βοήθησαν, όχι μόνο στην διατήρηση σημαντικών τμημάτων του ανακτόρου, αλλά στο να καταλάβει καλύτερα ο επισκέπτης το ανάκτορο, κάτι που νομίζω δεν θα συνέβαινε διαφορετικά. Εν μέρη δεν θα διαφωνήσω με την άποψη σας, σίγουρα οι ανακατασκευές συνέβαλαν σωτήρια στην διατήρηση πολλών τμημάτων του ανακτόρου. Για του λόγου το αληθές αρκεί η σύγκριση ανάμεσα στον καλό βαθμό διατήρησης του στεγασμένου τμήματος των Δυτικών Αποθηκών και στην τραγική κατάσταση διατήρησης του αστέγαστου. Στο πρώτο νομίζεις πως ακούς τα βήματα του Μινωίτη που γέμιζε τα πιθάρια με τον πλούτο της Κρητικής γης, ενώ βλέποντας το δεύτερο μόνο να λυπηθείς μπορείς… Οι επεμβάσεις όμως αυτές - και εδώ πιστεύω ότι εντοπίζεται το ουσιαστικότερο πρόβλημα - δημιούργησαν μιαν εικόνα που πάγωσε στη πορεία του χρόνου μια και παρουσιάζουν την εικόνα που είχε ο Έβανς για την Κνωσό και όχι αυτό που ίσως να ήταν πραγματικά η Κνωσός. Έτσι δημιουργήθηκε ένα τσιμεντένιο όραμα, με πολλά στοιχεία από την Art Deco και την Art Nouveau αρχιτεκτονική κάτι που δυστυχώς πια είναι μη αναστρέψιμο. Ο Έβανς επέβαλε μια αιθητική που επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει πολλούς αρχαιολόγους και είναι δύσκολο πλέον να ξεφύγουμε απ’ αυτή. Μας στέρησε την δυνατότητα να προσεγγίσουμε το ανάκτορο από μια διαφορετική οπτική γωνία και να διαμορφώσουμε την δική μας προσωπική άποψη...
ΡΙΚΗ ΜΑΤΑΛΛΙΩΤΑΚΗ

Η βελόνα είναι το πινέλο μου, τα νήματα τα χρώματά μου!





Η βελόνα είναι το πινέλο μου, τα νήματα τα χρώματά μου!
Μια αυθεντική Κρήτη αποτυπωμένη ολάκερη πάνω σε πίνακες κεντημένους στο χέρι, έτσι όπως την είδαν τα μάτια της «Χανιώτισσας ναϊφ», όπως την ονόμασαν, καλλιτέχνιδας Ασπασίας Μπικάκη, που γεννήθηκε στο Σφακοπηγάδι Κισσάμου: «Ανακάλυψα από πολύ νωρίς ότι διέθετα μια απίστευτη ικανότητα να ζωγραφίζω με τα κάρβουνα το κάθε τι που έβλεπα. Εκτός από αυτό όμως ήμουν και πολύ καλή μαθήτρια κι οι δάσκαλοι παρότρυναν τους γονείς μου να μη σταματήσω στο Δημοτικό αλλά να συνεχίσω και στο Γυμνάσιο. Δυστυχώς οι συνθήκες ήταν δύσκολες κι όπως όριζαν οι νόμοι του τότε, αφού είχα δυο αγόρια αδέλφια, εκείνα ήταν που είχαν την προτεραιότητα στις σπουδές κι όχι εγώ, το θηλυκό. Δεν το έβαλα όμως κάτω κι άρχισα με έναν δικό μου εντελώς τρόπο να ενημερώνομαι για όλα όσα τα άλλα παιδιά μάθαιναν πηγαίνοντας στο σχολειό. Με ενδιέφερε και φρόντιζα όχι απλώς να μαθαίνω επιφανειακά αλλά να καταγράφω στο μυαλό μου το κάθε τι: από τα παλιά σπίτια που ήταν σκεπασμένα με ένα χώμα που λέγονταν κομόλιθορος, από το επάγγελμα που έκανε ο παππούς, από το πώς έπιανε το αλέτρι του και πως έλεγαν τα εργαλεία του, από το πάτημα των σταφυλιών, από τους τρόπους που γίνονταν οι γάμοι, διαφορετικά σε κάθε περιοχή - διαφορετικά στα Χανιά, διαφορετικά στα Σφακιά και διαφορετικά στο Ηράκλειο - τα πάντα σας λέω με ενδιέφεραν… Με έστελναν στα πρόβατα κι εγώ, αν έπαιρνε κάτι το μάτι μου, σήκωνα τις πέτρες για να δω τι είναι από κάτω και να εξερευνήσω τη φύση. Γύριζα συνεχώς σπίτι μου με τα χέρια γεμάτα λουλούδια γιατί ήθελα να ξέρω τι είναι αυτό, τι είναι εκείνο, πως το λένε, πότε ανθίζει… Έτσι ήμουν πολύ μικρή κι ήξερα κιόλας το κάθε τι που γεννά η κρητική φύση, από τις σφακομηλιές, τους ασπάλαθους, τις αδραμιθιές, τους αθάνατους, τους πρίνους… οτιδήποτε με δυο λόγια μπορεί να βάλλει ο νους σας καταγράφτηκε τότε στα μάτια ενός κοριτσιού που ακόμα καλά-καλά δεν είχε πατήσει τα δώδεκα».Η ασίγαστη όμως φιλομάθεια, ανησυχία και περιέργεια της Ασπασίας Μπικάκη, εκτός από την φύση την τραβούσε συνεχώς και κοντά σε μεγαλύτερους ανθρώπους, γεγονός που δεν άργησε να παρουσιάσει τα θετικά και καθοριστικά για την υπόλοιπη ζωή της, αποτελέσματα: «Δεν μου άρεσε σαν παιδί να πηγαίνω πουθενά αλλού εκτός από το να βρίσκομαι κοντά στις γιαγιάδες, με τραβούσε η περηφάνια τούτων των γυναικών, τα σπίτια τους, τα κάδρα που έβλεπα στους τοίχους, τα κεντημένα «καλωσήλθατε»… Και τις ρωτούσα συνεχώς για το κάθε τι. Κάπως έτσι λοιπόν ξεκίνησα να μαθαίνω κέντημα και σε ηλικία δεκατριών χρονών τα ήξερα ήδη όλα, κοφτά, αζούρια, όλα! Τότε μάλιστα δεν υπήρχαν μηχανές, σπάνια να έβρισκες μια χειροκίνητη και θυμάμαι πως όταν για πρώτη φορά με έβαλαν να καθίσω σε μια από αυτές τις χειροκίνητες μηχανές, ήμουν τόσο μικρή που τα πόδια μου δεν έφταναν στο πάτωμα και μου έφεραν ένα κουτσουράκι για να τα ακουμπήσω. Από εκεί με ανακάλυψαν και όταν η Singer δημιούργησε τη πρώτη σχολή κεντήματος στο χωριό για να μαθαίνουν τα κορίτσια να κάνουν ότι ως τότε έκαναν οι γιαγιάδες μας, μου πρότειναν να διδάξω εγώ και τότε ήμουν μόλις δεκατεσσάρων χρονών. Λίγο αργότερα μου πρότειναν να διδάξω και στο Καστέλι, στην Οικοκυρική Σχολή του Μεγάλου Ειρηναίου που ήταν τριετούς φοιτήσεως και όντως το έκανα αφιλοκερδώς για το χατίρι του. Στη συνέχεια όμως άρχισαν να με ζητάνε και σε άλλα χωριά όπως στην Παλιόχωρα, στη Κάνδανο και στα Τεμένια κι εγώ συνέχισα να ανταποκρίνομαι έως και το 1973 που έφυγε ο Δεσπότης στη Γερμανία κι αποφάσισα μαζί με τη γνωστή λαογράφο κ. Σταθάκη να στήσω ένα πολύ μικρό εργαστήρι με στόχο την συλλογή της παράδοσης. Η αυθεντική και όχι εμπορευματοποιημένη παράδοση έχει απαιτήσεις κι όπως λέει η Ασπασία Μπικάκη οι στόχοι της ανέκαθεν σκόπευαν στον «πρωταθλητισμό» της παράδοσης που λάτρεψε: «Αν όλα όσα έχω κάνει τα έκανα με τη ζωγραφική ή με το απλό, το κλασικό κέντημα, όπως είναι το κομπλέν, η σταυροβελονιά, το ανεβατό, η βυζαντινή βελονιά κι όλα τα υπόλοιπα, θα ήταν για μένα κάτι εύκολο, σαν παιδική χειροτεχνία. Ασχολήθηκα όμως με το συγκεκριμένο είδος κεντήματος το οποίο πρέπει να σας πω ότι είναι όλες μαζί οι παραδοσιακές μας βελονιές, ούτως ώστε να έχουν αυτή την απόδοση παρουσιάζοντας το ανάγλυφο και τη σκιά εκεί που τα θέλω. Είναι μια τεχνική μ’ άλλα λόγια που για να την ανακαλύψω πειραματιζόμουν πολλά χρόνια, επειδή ήθελα πάση θυσία να παραμείνουν στο πέρασμα των αιώνων οι εικόνες του τόπου μας έτσι όπως καταγράφτηκαν στο δικό μου το μυαλό όταν ήμουν παιδί. Δεν θα ήθελα με τίποτα να εξαφανιστούν στο πέρασμα του χρόνου και η ζωγραφική ξέρετε πολλές φορές γίνεται ευάλωτη σε διάφορες καιρικές συνθήκες. Αυτό όμως που βλέπετε είναι αήττητο, δεν υπάρχει περίπτωση ποτέ και με τίποτα να επηρεαστεί από οτιδήποτε, όσο σκληρά κι αν του φερθεί ο χρόνος γι΄αυτό κιόλας το λάθος εδώ είναι ασυγχώρητο. Ούτε διορθώνεται ούτε ξηλώνεται… Δεν με πειράζει όμως, προκειμένου να καταχωρήσω και να αφήσω πίσω την παράδοση μας ανόθευτη, δεν με πειράζει τίποτα. Μπορεί ας πούμε να δουλεύω ένα έργο για τρία, για τέσσερα, για πέντε χρόνια και να εξακολουθώ να το δουλεύω αγόγγυστα αρκεί να αποτυπώσω εκείνο που πολύ πριν αποτυπωθεί πάνω στο πανί έχει αποτυπωθεί μέσα στο δικό μου το μυαλό. Γιατί αυτός είναι και ο τρόπος που δουλεύω εγώ. Πως ας πούμε ο άλλος κρατά τη φωτογραφική του μηχανή, πηγαίνει μια βόλτα και αποτυπώνει το θέμα που φωτογράφισε μέσα στο φιλμ; Εμένα το δικό μου το θέμα πολύ πριν ξεκινήσω να το μεταφέρω στο πανί έχει ήδη αποτυπωθεί μέσα στο μυαλό μου, είναι ήδη τελειωμένο. Δεν ξέρω πως γίνεται, αλλά ειλικρινά όταν δουλεύω αισθάνομαι σαν κάποιος μου κατευθύνει το χέρι και το μυαλό μου… Κι αυτό, το ότι δηλαδή τα έργα μου δεν είναι αντιγραφή από πουθενά αλλά κάτι που ούτε κι εγώ ξέρω πως αναβλύζει από μέσα μου, είναι και ο λόγος που το Υπουργείο Πολιτισμού μετά από ενδελεχείς έρευνες και μελέτες τα έκρινε μουσειακά δίνοντας μου μάλιστα και copyright ούτως ώστε να μη μπορούν να αντιγραφτούν, και κατ’ επέκταση να κακοποιηθούν, από κανέναν».
ΡΙΚΗ ΜΑΤΑΛΛΙΩΤΑΚΗ
Αποκλειστική συνέντευξη και παρουσίαση στο τεύχος νο 88 των ΣΤΙΓΜΩΝ)

Κάθε εκτροπή ,κατάχρηση ή λάθος καταδικάζεται απο την εκκλησία της Κρήτης

Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. κ. Ειρηναίος







«Κάθε εκτροπή, κατάχρηση ή λάθος, καταδικάζεται από την εκκλησία της Κρήτης.»

«Δεν θα ήθελα με τίποτα να διαπιστώσω κάποτε πως δεν υπάρχουν Κρήτες στη Κρήτη μου παρά μόνο ξένοι.»
«. Όταν αποφανθεί η δικαιοσύνη θα μιλήσει και η εκκλησία για τη Μονή Τοπλού»

«Άνθρωποι παρακαλάνε κυριολεκτικά για ένα πιάτο φαί»
Της Ρίκης Ματαλλιωτάκη


Με αφορμή τα τελευταία γεγονότα που συγκλόνισαν τη χώρα μας, καθώς επίσης και εν όψει των Χριστουγέννων, αυτής της τόσο μεγάλης εορτής της Ορθοδοξίας, ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης. κ. κ. Ειρηναίος, μιλά στο ΤΥΠΟ ΚΡΗΤΗΣ. εφ’ όλης της ύλης δίνοντας τη δική του άποψη για τα γεγονότα που συγκλόνισαν την χώρα μας το τελευταίο διάστημα και στέλνοντας το δικό του ειρηνικό μήνυμα αγάπης για ένα κόσμο καλύτερο και δίχως βία.




Πως βλέπετε το διεκκλησιαστικό διάλογο

Υπάρχουν δύο απόψεις σχετικά με το θέμα που γίνεται. Η μία είναι η άποψης εκείνων που ισχυρίζονται ότι δε πρέπει να γίνει γιατί έτσι κι αλλιώς δεν θα αποφέρει τίποτα και η άλλη είναι η άποψη εκείνων που υποστηρίζουν ότι είναι σωστό να γίνεται διάλογος γιατί μέσα από ένα διάλογο πάντα αποκομίζουμε οφέλη. Αλλά έστω και ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν αποκομίζομε, σαφώς είναι καλύτερα η εκκλησία να βρίσκετε σε επικοινωνία με το σύνολο των υπόλοιπων ανθρώπων παρά να είναι αποκομμένη από αυτούς. Βεβαίως εκείνοι που δεν τάσσονται υπέρ του διαλόγου, το κάνουν προφανώς επειδή πιστεύουν ότι θα προκληθεί ζημιά στην Εκκλησία ή ο τόπος μας, η δική μου πάντως προσωπική γνώμη είναι πως αν είμαστε προσεκτικοί και κάθε άλλο από διατεθειμένοι να προδώσομε τα πιστεύω και τις αξίες που ήδη έχομε, όχι μόνο μπορούμε αλλά και επιβάλλεται να συζητούμε με τους άλλους ανθρώπους και να μη φοβόμαστε ούτε το διάλογο ούτε την επικοινωνία.
Να διευκρινίσω φυσικά ότι αυτό αποτελεί προσωπική μου άποψη, ωστόσο και γενικότερα η Εκκλησία της Κρήτης έχει την ίδια γραμμή συμβαδίζουσα ασφαλώς με το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο που και αυτό επίσης θεωρεί το διάλογο και την επικοινωνία όχι απλώς σωστή αλλά και απαραίτητη


Ποια είναι η θέση της εκκλησίας της Κρήτης στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα τούτη τη στιγμή όπως μετανάστευση, παγκοσμιοποίηση και φτώχεια;

Ας τα πάρουμε ένα- ένα ξεκινώντας από την μετανάστευση.
Η μετανάστευση λοιπόν είναι αποτέλεσμα των αθλίων συνθηκών που επικρατούν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο σε όλο σχεδόν τον κόσμο με αποτέλεσμα να




ξεριζώνουν τους ανθρώπους από το τόπο τους προς αναζήτηση καλύτερης τύχης. Αυτή η ανάγκη φυσικά προκαλεί τις γνωστές σε όλους μας συνέπειες του δουλεμπορίου και της εκμετάλλευσης , πάρα πολύ άσχημα και στενόχωρα πράγματα, που εμείς μπορούμε να τα αντιμετωπίσομε με σεβασμό απέναντι στην ανθρώπινη ύπαρξη, μια και ως εκκλησία πιστεύομε πώς όλοι είμαστε παιδιά του Θεού. Όμως σε καμία περίπτωση ο σεβασμός στους ανθρώπους άλλων κοινωνιών δεν πρέπει να αποβαίνει εις βάρος των ανθρώπων της δικής μας κοινωνίας και του τόπου μας.
Γιατί, εγώ τουλάχιστο προσωπικά, παρά το σεβασμό και την αγάπη που τρέφω στους μετανάστες, εν τούτοις δεν θα ήθελα με τίποτα να διαπιστώσω κάποτε πως δεν θα υπάρχουν Κρήτες στη Κρήτη παρά μόνο ξένοι. Αυτό είναι κάτι που δεν θέλω ούτε να το φαντάζομε ούτε να το σκέφτομαι για το μέλλον,
Προχωράμε τώρα στη παγκοσμιοποίηση που, πριν σας πω τη δική μου άποψη, θεωρώ απαραίτητο να επισημάνω πως είναι ένα μέγα θέμα για το οποίο όλοι οι άνθρωποι δεν έχουν την ίδια άποψη.
Αν λοιπόν δώσομε στο θέμα αυτό ανθρώπινες διαστάσεις, αν το δούμε σαν κάτι που ενώνει τον κόσμο και τους ανθρώπους, δεν έχομε κανένα λόγο να είμαστε αντίθετοι στη παγκοσμιοποίηση.
Επειδή όμως η παγκοσμιοποίηση δυστυχώς είναι σφραγισμένη με την οικονομία και την αχαλίνωτη εξάπλωση της πορείας του κεφαλαίου εις βάρος φτωχών λαών και ανθρώπων, δεν είναι δυνατόν φυσικά η εκκλησία να συμφωνεί με κάτι που δημιουργεί κίνδυνο καθώς αυξάνει τις ανισότητες μεταξύ των λαών και των ανθρώπων.
Ας περάσομε τώρα και στο θέμα της φτώχειας που για μένα είναι και το σημαντικότερο αφού φτώχεια ίσον δυστυχία……
Ποτέ δε το έχω ξαναζήσει αυτό το φαινόμενο στο μέγεθος που το ζω σήμερα και δε ξέρω τι μπορεί να γίνει για να διορθωθεί ένα τέτοιο κακό. Άνθρωποι δηλαδή που παρακαλάνε κυριολεκτικά για ένα πιάτο φαί και που δυστυχώς και στο τόπο μας αυξάνονται καθημερινά και επικίνδυνα μέρα με τη μέρα…
Επειδή λοιπόν είναι θέλημα Θεού , όλοι οι άνθρωποι να έχουν ό,τι χρειάζονται για να ζήσουν, τα απαραίτητα δηλαδή και όχι τα πολλά που στην ουσία δημιουργούν τη φτώχεια, απ’ τη πλευρά της η Εκκλησία κάνει ότι μπορεί για να την μετριάσει παρότι οφείλω να σας πω ότι ο ουσιαστικός ρόλος της δεν είναι ούτε να αυξάνει ούτε να μειώνει τον πλούτο και τη φτώχια των ανθρώπων. Ναι μεν έχει και αυτή τη πτυχή στο ρόλο της αλλά όχι ως κύρια πτυχή του έργου της
Εκείνο που κάνομε λοιπόν ως Εκκλησία είναι να αγαπάμε και να βοηθάμε τους πάσχοντες όπως μπορούμε χωρίς όμως σε καμιά περίπτωση να είμαστε ικανοί να λύσομε όλα τα οικονομικά τους προβλήματα που είναι δυστυχώς τόσα που την καθιστούν αδύνατη για να ανταποκριθεί.

Μπορεί η εκκλησία να παίξει κάποιο ρόλο βοηθώντας την ανθρωπότητα στη προστασία του περιβάλλοντος;

Η υπόθεση της προστασίας του περιβάλλοντος είναι υπόθεση όλων των ανθρώπων της γης και βεβαίως και της Εκκλησίας η οποία έχει συνειδητοποιήσει απόλυτα την ανάγκη να βοηθήσει το περιβάλλον. Βεβαίως εμπνευστής και οδηγός μας είναι ο Πατριάρχης μας καθώς δεκαετίες τώρα το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει ξεκινήσει μια μεγάλη προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κόσμου για το περιβάλλον μας που κινδυνεύει.

Ποια είναι η στάση της εκκλησίας της Κρήτης απέναντι σε φαινόμενα υπερβολής , π.χ. Βατοπέδιο, που καταπατούν βασικές αρχές του μοναχισμού- ακτημοσύνη, εργασία και προσευχή- όπως τις αναφέρει ο Μέγας Βασίλειος;

Χωρίς δεύτερη συζήτηση και σκέψη, κάθε είδους φαινόμενο, πολιτικό ή θρησκευτικό, στο οποίο υπάρχει εκτροπή, κατάχρηση ή λάθος, καταδικάζεται από την Εκκλησία. Πριν όμως καταδικάσουμε το οτιδήποτε, πρέπει να είμαστε αρκετά επιφυλακτικοί μήπως υπάρχουν υπερβολές ή κακές προθέσεις λόγω σκοπιμότητας ή ακόμα και άγνοιας. Σ ε ότι πάντως είναι αλήθεια και είτε ένας μοναχός είτε μια ομάδα μοναχών εκμεταλλευτήκαν ή έβλαψαν τον τόπο, πάντα εάν κι εφόσον αποδειχτεί ως αληθές, η Εκκλησία της το καταδικάζει
Νεολαία και Εκκλησίας της Κρήτης
Είμαστε, ή τουλάχιστον προσπαθούμε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο κοντά γίνεται στα παιδιά μας, γιατί παιδιά μας τα θεωρούμε , για να τους λέμε τι σημαίνει να είναι κανείς άνθρωπος, τι σημαίνει να ζει κανείς σ’ αυτό τον κόσμο, και πως μπορεί να αντιμετωπίσει όσο πιο ανώδυνα γίνεται τα γεγονότα της ζωής

Σε αυτά τα παιδιά που έβγαιναν έξω τις μέρες που πέρασαν πετροβολώντας τις περιουσίες του κόσμου, τι θα θέλατε να πείτε.

Κατ’ αρχήν εκείνο που θέλω να πω είναι ότι σέβομαι τα παιδιά μας και πιστεύω ότι αυτά από μόνα τους δεν θα έβγαιναν ποτέ να κάνουν κάτι τέτοιο. Πιστεύω ότι είναι αν όχι υποκινούμενα, τουλάχιστον επηρεαζόμενα , ίσως και εγώ δε ξέρω από πού και πως και πόσο, ξέρω όμως ότι ένα παιδί 15 και 13 χρόνων δεν είναι δυνατόν να βγει από μόνο του να κάνει ένα τέτοιο πράγμα αν κάποιος δεν το επηρεάσει και δεν το παρακινήσει. Εν πάσει περιπτώσει σε ότι αφορά τα τελευταία γεγονότα των οποίων την ευθύνη επιρρίπτουν στην νεολαία, σαφώς και καταδικάζομε κάθε μορφή βίας έστω κι αν αυτή ξεκινά από το θλιβερό, και καταδικαστέο επίσης από εμάς, γεγονός του θανάτου ενός μικρού παιδιού, που όμως, αν θέλομε να είμαστε δίκαιοι, ούτε κι εδώ έχει εξακριβωθεί από τη δικαιοσύνη εάν είναι φόνος εξ αμελείας ή εκ προθέσεως. Γι’ αυτό συνιστούμε πάντα όχι μόνο στα παιδιά αλλά και στους μεγαλύτερους, να έχουν την υπομονή να εξακριβωθεί όλη η αλήθεια, και αν τα πράγματα είναι όντως έτσι, σαφώς και να καταδικαστούν όλοι όσοι συνέβαλαν στο να διαμορφωθεί όλο αυτό το κλίμα βίας των τελευταίων ημερών στη Χώρα μας.


Εκκλησία και ομοφυλοφιλία

Είναι ξεκάθαρη η θέση της εκκλησίας εδώ και αιώνες στο συγκεκριμένο θέμα , όχι τώρα μόνο.

Επιστημονικά όμως έχει σχεδόν αποδειχτεί πλέον πως οι άνθρωποι αυτοί, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, δεν ισχυρίζομαι όλοι, δεν διαμορφώνουν σεξουαλικό χαραχτήρα στη πορεία αλλά γεννώνται έτσι.

Δεν μπορώ να ξέρω την θέση της επιστήμης για το συγκεκριμένο θέμα γιατί δεν είμαι γιατρός, ξέρω όμως τη θέση της εκκλησίας που σε όλη την πορεία της θεωρούσε και θεωρεί την ομοφυλοφιλία ως απαράδεκτη για την ανθρώπινη φύση.
Σε ότι αφορά τώρα την επιστημονική πλευρά του θέματος εγώ δεν μπορώ να έχω λόγο, ξέρω όμως πως η ιστορία του γένους των ανθρώπων μέχρι σήμερα ήταν αντίθετη πάντα. Να διευκρινίσω όμως πως ενώ καταδικάζομε την ομοφυλοφιλία και τώρα και πάντοτε, τα θύματα κάθε κατάστασης τα σεβόμαστε απόλυτα. Για να γίνω πιο σαφής, σας λέω για παράδειγμα πως ενώ μπορώ για δολοφόνο να κρίνω και να κατακρίνω τη πράξη του, τον άνθρωπο που διέπραξε το φόνο εξακολουθώ να τον θεωρώ άνθρωπο κατ’ εικόνα κι ομοίωση του Θεού και συνεχίζω να τον σέβομαι, όχι όμως τη πράξη του. Τη πράξη του την καταδικάζω . Αυτή είναι η θέση της εκκλησίας μας.

Πως βλέπεται να διαμορφώνεται η κατάσταση της εκκλησίας μετά το θάνατο του Πατριάρχη της Ρωσίας Αλέξιου;


Ο Πατριάρχης Αλέξιος ήταν σπουδαίος άνθρωπος και η ευχή, γιατί μόνο ευχή μπορούμε να εκφράσομε, είναι ο διάδοχος του να είναι ισάξιος, ή ακόμα πιο σωστότερα διαλλακτικός, ούτως ώστε τα πράγματα να γίνουν καλύτερα για την εκκλησία της Ρωσίας μα και γενικότερα για την εκκλησία.

Δώστε μου το δικό σας σχολιασμό για το θέμα της Μονής Τοπλού


Για τη Μονή Τοπλού λέγονται και ακούγονται πολλά. Και ναι μεν ο λαός μας μπορεί να λέει, και σωστά λέει, πως χωρίς καπνός φωτιά δε βγαίνει , αλλά και πάλι να ανάβομε τη φωτιά για να βγει ο καπνός είναι κι αυτό απαράδεκτο.
Γι’ αυτό λοιπόν κι εδώ, όπως και για το θέμα της Μονής Βατοπεδίου, θα πω ότι την διαλεύκανση και τούτης της υπόθεσης την έχει αναλάβει η δικαιοσύνη κι όταν τελειώσει το έργο της η δικαιοσύνη, τότε μόνο θα μπορούμε να μιλήσομε εμείς.

Ναι, μόνο που δυστυχώς σε τέτοιες περιπτώσεις η δικαιοσύνη έχει το βήμα χελώνας.


Τι να κάνομε, αυτή είναι δικαιοσύνη μας κι έτσι λειτουργεί, μακάρι να λειτουργούσε πιο γρήγορα αλλά αυτή είναι η ελληνική Δικαιοσύνη. Κι έτσι όπως δεν μπορούμε να απορρίψομε τον εαυτό μας, κατά τον ίδιο τρόπο δεν μπορούμε να απορρίψομε και την Ελληνική Δικαιοσύνη σε μεγάλο βαθμό τουλάχιστον. Ας αφήσομε λοιπόν την Δικαιοσύνη να προχωρήσει στο έργο της και στη συνέχεια ο πρώτος που θα έχει το λόγο να χειριστεί το θέμα της Μονής Τοπλού, είναι ο τοπικός επίσκοπος ο οποίος γνωρίζει και τα πράγματα τόσο όσο κανένας άλλος.
Και επειδή η Εκκλησία μας θεωρεί την όλη υπόθεση , υπόθεση του τοπικού επισκόπου πάνω απ΄ όλα , να είστε σίγουροι πως , αν το θέμα φτάσει στη Σύνοδο από το τοπικό επίσκοπο, η Εκκλησία θα το χειριστεί με το καλύτερο τρόπο.

Πολλοί είναι της άποψης πως κάποια πράγματα που έχουν θεσπιστεί από τις Οικουμενικές Συνόδους θα έπρεπε να αναθεωρηθούν από την εκκλησία στο έτος 2008 που βαδίζομε. Ποια είναι η δική σας η γνώμη

Υπάρχουν κι εδώ δύο απόψεις. Η μία είναι ότι τα αιώνια πράγματα δεν τροποποιούνται και δεν αλλάζουν , κι ο Θεός είναι αιώνιος, το θέλημα του είναι αιώνιο, και οι αρχές και οι ηθικές αξίες είναι αιώνιες και δεν αλλάζουν όπως για παράδειγμα δεν αλλάζει κι ο νόμος της βαρύτητας, Έτσι και στην Εκκλησία υπάρχουν πράγματα τα οποία είναι αμετακίνητα κι ούτε μπορούν μα ούτε και πρέπει να αλλάξουν.
Υπάρχουν πάλι άλλα πράγματα τα οποία μπορούν να αλλάξουν αλλά αυτά είναι δευτερεύοντα.

Επειδή όμως οι άνθρωποι έχουν αλλάξει, μήπως θα έπρεπε κι η Εκκλησία να αλλάξει κάποιους ρυθμούς και να γίνει λίγο πιο διαλλακτική ή ίσως ακόμα και πιο ανεκτική;

Μα είναι ανεκτική η Εκκλησία και από τη φύση της αγαπά τους ανθρώπους όλους. Όμως επειδή τους αγαπά γι’ αυτό και δεν θέλει να αλλάξει το αιώνιο. Γιατί το αιώνιο είναι εκείνο που έχουμε ανάγκη, το προσωρινό μας πνίγει όλους…τρέχομε, τρέχομε, τρέχομε και πεθαίνομε στο δρόμο καθώς τρέχομε. . Κι η Εκκλησία μας μαθαίνει να έχομε την υπομονή και να μην τρέχομε γιατί η καλύτερη συνδρομή για όλους αυτούς τους ανθρώπους είναι να τους αφαιρέσει κανείς το άγχος πείθοντας τους ότι μπορούν να μην αγωνιούν… ότι μπορούν να μην ακολουθούν αυτούς τους τόσο εξαντλητικούς ρυθμούς της εποχής μας.


Έχετε διαπιστώσει να έχει απομακρυνθεί ο κόσμος από την Εκκλησία με όλα αυτά τα συμβάντα του τελευταίου καιρού;

Ναι, δυστυχώς αυτό είναι αλήθεια, ο κόσμος έχει απομακρυνθεί από την Εκκλησία, και πάλι όμως θα επαναλάβω πως πολλά από τα τρέχοντα δεν είναι εξακριβωμένα και δεν είναι καθόλου σίγουρο από πού κατευθύνονται και για ποιο λόγο γίνονται.
Βέβαια είναι γεγονός ότι γίνονται, επειδή όμως δεν μπορούμε να τα αξιολογήσομε ξεκάθαρα είναι ίσως καλύτερα να μη μιλάμε με υποθέσεις.

Μα είναι υπόθεση το ότι σε μια εποχή που ο περισσότερος κόσμος πεινά ένας ηγούμενος κυκλοφορεί με ένα αυτοκίνητο εκατομμυρίων και μεταφέρετε με προσωπικό ελικόπτερο;


Αυτό ναι, σίγουρα είναι μια πραγματικότητα, και μάλιστα μια προκλητική πραγματικότητα που εγώ τουλάχιστο προσωπικά την καταδικάζω αν και εφόσον αυτά είναι αληθινά. Τη χλιδή ακριβών αυτοκινήτων, ελικοπτέρων και κάθε άλλου είδους δεν την χρειάζεται ούτε ο συγκεκριμένος ηγούμενος μα ούτε και κανείς μας.
Τα σύγχρονα εργαλεία τα χρησιμοποιούμε μόνο για να διευκολύνουν και όχι για να κυριεύουν τη ζωή μας.


Πιο είναι το χριστουγεννιάτικο μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε στους ανθρώπους της Κρήτης;

Να μπούμε όλοι στο αληθινό πνεύμα των Χριστουγέννων γιατί μόνο ο Χριστός με τη παρουσία και την αλήθεια του μπορεί να ειρηνεύσει τον κόσμο και να μας δώσει το νόημα και την ομορφιά της ζωής. Η ευχή μου είναι να κατανοήσουμε όλοι αυτή τη μεγάλη αλήθεια για να σταματήσει να κινδυνεύει πια ο κόσμος στον οποίο ζούμε.

Στους πολιτικούς αρχηγούς της χώρας μας τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε


Αγαπάμε και τους άρχοντες αλλά και τους αρχούμενους όλους. Να πω ακόμα ότι για ένα καλύτερο και ειρηνικό κόσμο εύχομαι όλοι μας να έχομε πολύ σύνεση και προσοχή.
Γιατί βλέπετε για να υπάρξει μια σωστή πορεία στον κόσμο δεν είναι θέμα το ενός ή έστω των λίγων, αλλά αποτέλεσμα μια μεγάλης, επίπονης μα πάνω απ΄ όλα συλλογικής προσπάθειας.
Ο Νεογέννητος Χριστός μαζί μας….